ΜΟΝΑΞΙΑ Ή ΜΟΝΑΧΙΚΟΤΗΤΑ;

Μοναξιά ή μοναχικότητα: Ένα δίπολο που προσδιορίζει την αιώνια πάλη ανάμεσα σε ό,τι μας αποξενώνει και ό,τι μας συνδέει. Δύο λέξεις με κοινή εννοιολογική ρίζα μα στο τέλος, η ψαλίδα ανοίγει τόσο που οι φιλόξενοι τής μοναξιάς βιώνουν οδυνηρά συναισθήματα ενώ οι μοναχικοί μεταμορφώνονται σε σοφούς πομπούς νηφαλιότητας, αγάπης και σύνδεσης. Θα τολμήσω να φανταστώ δύο ίδιους ανθρώπους να βρίσκονται στην ίδια καφετέρια, να πίνουν τον ίδιο καφέ, ωστόσο ο ένας είναι εκεί επειδή νιώθει μόνος ενώ ο δεύτερος όχι. Τι κάνει όλη τη διαφορά λοιπόν στο εύθραστο λογισμικό της καρδιάς μας και μπερδεύομαστε τόσο σε αυτό το δίπολο της εσωτερικής μας ζωής;

Η μοναξιά είναι αίσθηση απώλειας ή υπολειπόμενης αξίας μέσα μας. Είναι η βαθιά αίσθηση πως «σε κάτι υστερώ», «κάτι δεν θα μου συμβεί, κάποιος δεν θα γίνω». Οι ρίζες της, αφορούν κυρίως στην παιδική και εφηβική ηλικία. Ο τρόπος που παίξαμε παιχνίδια (μοναχικό παιχνίδι, παράλληλο ή συνεργατικό), φέρνει στο φως πολλές απαντήσεις για την ενδεχόμενη μελλοντική μοναξιά μας. Το παιδί που δεν είχε τρόπο ή δικαίωμα να παίξει μοναχικά, δεν ένιωσε ποτέ τη χαρά να δημιουργεί μέσα στη σιωπή των λέξεων και την ανθρώπινη αλληλεπίδραση. Κάθε σιωπή μπορεί να μεταβολιστεί ως απειλή, κάθε απειλή ως φόβος εγκατάλειψης. Το παράλληλο παιχνίδι (παίζουμε στον ίδιο χώρο αλλά ο καθένας με το παιχνίδι του), όπως και το συνεργατικό (παίζουμε μαζί και μοιραζόμαστε παιχνίδια), γίνονται πολλές φορές η βίαιη μετάβαση στην δυαδικότητα πριν ακόμη υπάρξει η απόλαυση της μοναχικής συνύπαρξης με τον εαυτό μας. Οι άνθρωποι που τρέμουν την μοναξιά είναι συνήθως άνθρωποι που δεν έχουν καθοδηγηθεί ή δεν τους έχει επιτραπεί να γνωρίσουν τα ευεργετήματα της παρέας του εαυτού τους. Έχουν νιώσει την απόσταση των άλλων ως απόρριψη και μέσα απο ενδοψυχικές άμυνες (απώθηση συναισθημάτων, άρνηση κτλ), έχουν καταστήσει μοιραία τον εαυτό τους ως κακή παρέα. Η μοναξιά θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως τον ιδεασμό μίας κακής συντροφιάς του εαυτού μας. Το παράδοξο αυτού του ιδεασμού, είναι οτι ουδείς είναι πραγματικά επιζήμιος για τον εαυτο του εάν δεν του μάθουν να φοβάται μέσα του αυτό που απομένει όταν πίνει μόνος του καφέ στην καφετέρια.

Η μοναχικότητα απο την άλλη, είναι σχεδόν συνώνυμη της ενσυνειδητότητας (mindfulness) καθώς έχουν και οι δύο κοινή την ενδοσκόπηση και την εσωτερικότητα. Μπορείς να απολαύσεις το μοναχικό παιχνίδι με τα στρατιωτάκια στα πέντε σου χρόνια, όσο και τον espresso σου στα 35. Ειναι το ίδιο αντικείμενο, η ίδια σχέση και συνύπαρξη. Η μοναχικότητα βοηθά τον άνθρωπο να ζήσει αντανακλαστικά τον εαυτό του, να κάνει συναισθηματικές διορθώσεις τραυμάτων, να ξεπεράσει φοβίες, να επιμορφωθεί, να διευρύνει ορίζοντες δημιουργικότητας, να απενοχοποιηθεί απο στερεότυπα της κοινωνίας όπως τον αναμενόμενο υφέρπων σχολιασμό οτι κάτι δεν πάει καλά με εκείνον που πίνει μόνος του καφέ στην καφετέρια.

Οι δρομοι της μοναξιάς και της μοναχικότητας έχουν φαινομενικά κοινά στοιχεία όμως στην ουσία τους διαφέρουν όσο τίποτε άλλο στον κόσμο! Κανένας δεν μπορεί να είναι με άλλον εάν πρώτα δεν ξέρει να είναι και μόνος ενώ, όποιος μπορεί να είναι μόνος, πολύ πιθανό να καταφέρει να είναι τελικά με όλους μέσα του. Παραδειγματίζομαι απο τους μοναχούς των θρησκειών μας, δανείζομαι τη λέξη «Μοναχός» και αποποιούμαι της λέξης «μόνος» με ελπίδα και πυξίδα την πανανθρώπινη συνύπαρξη.